آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور بخش 4

آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور بخش 4

مبحث سوم ـ ارتباط با خارج از مؤسسه و ارسال مراسلات و شکایات زندانی

ماده۲۲۳ـ رئیس مؤسسه با همکاری شرکت مخابرات و مرکز تلفن منطقه نسبت به نصب تلفن همگانی هوشمند در داخل مؤسسه و در محل مناسب اقدام می کند تا زندانی بتواند بر اساس میزان امتیاز رفاهی مکتسبه و با رعایت ضوابط و پرداخت هزینه با خانواده، بستگان و وکیل خود تماس برقرار کند. این خطوط ارتباطی باید به نحوی تنظیم شود که در ابتدا و انتهای مکالمه تلفنی، مکان تماس به مخاطب اعلام شود.

ماده۲۲۴ـ ضوابط نحوه دسترسی، استفاده و برقراری تماس تلفنی زندانیان بر اساس دستورالعمل مربوط خواهد بود. مؤسسه موظف است دسترسی زندانیان را از طریق تلفن به بخش¬های نظارتی از قبیل مدیرکل، رؤسای ادارات بازرسی، حفاظت و اطلاعات زندان های استان، رئیس مؤسسه و سامانه ارتباطات مردمی سازمان برقرار کند.

ماده۲۲۵ـ چنانچه گزارش و شکایتی مبنی بر مزاحمت تلفنی یا هر گونه اقدام مجرمانه از طریق تلفن از داخل مؤسسه نسبت به شکات یا مقام¬های قضایی و یا هر فرد دیگر به مؤسسه واصل شود، در صورت احراز صحت آن، زندانی متخلف علاوه بر معرفی به مرجع قضایی، به مدت دو ماه از حق تماس تلفنی محروم می شود و در صورت تکرار، علاوه بر محرومیت از تماس تلفنی برای مدت چهار ماه، پس از اتمام دوره محرومیت نیز ارتباط وی با بیرون از طریق تماس تلفنی، به حداکثر دو خط تلفن از بستگان و یک نوبت در هفته محدود خواهد شد. تکرار تخلف برای نوبت سوم موجب محرومیت دائم از تماس تلفنی تا پایان مدت تحمل محکومیت است مگر آن که قاضی اجرا پس از گذشت حداقل یک سال از شروع محرومیت در نوبت سوم، با احراز تنبّه زندانی، تماس تلفنی با بستگان را با لحاظ محدودیت مقرر برای نوبت دوم تخلف، بلامانع تشخیص دهد.

ماده۲۲۶ـ ارتباط تلفنی زندانی تنها از طریق تلفن عمومی انجام می شود و زندانی مجاز به استفاده از تلفن همراه نیست. چنانچه مأموران و کارکنان مؤسسه تلفن همراه در اختیار زندانی قرار دهند، حسب مورد تحت پیگرد انضباطی، اداری یا قضایی قرار می¬ گیرند.

ماده۲۲۷ـ چنانچه زندانی از ملاقات ممنوع¬ نشده باشد¬ می تواند هر هفته دو نامه به بستگان، دوستان، وکیل خود و مقام¬های قضایی و در هر ماه یک نامه به مقام¬های رسمی کشور با رعایت موازین شرعی و قانونی بنویسد. نامه های مذکور با حضور مسؤول قسمت ارسال نامه ها، به امضاء و اثر انگشت زندانی رسیده و پس از گواهی مسؤول مربوط به مهر مؤسسه ممهور و پس از ثبت ارسال می شود. در موارد ضروری با تشخیص رئیس مؤسسه، ارسال نامه مازاد بر حد نصاب فوق بلامانع است. زندانی که از ملاقات ممنوع است می تواند با اجازه دادستان یا مقام قضایی رسیدگی کننده، به خانواده و وکیل رسمی خود نامه سرگشاده نوشته و پس از تأیید مقام قضایی ارسال کند.

تبصره۱ـ لوایح و درخواست های مربوط به پرونده قضایی زندانی از شمول این محدودیت¬ها خارج است و مؤسسه باید امکان ارسال این مکاتبات را به هر تعداد فراهم کند. مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه با همکاری سازمان شرایطی را فراهم می کند که لوایح و درخواست های زندانی از طریق دفتر خدمات الکترونیک قضایی یا سامانه هوشمند برخط به مراجع قضایی مربوط واصل و در سوابق زندانی ثبت شود. نحوه پاسخگویی و انعکاس نتیجه نیز با رعایت سلسله مراتب اداری مورد رصد و ارزیابی قرار می گیرد.

تبصره۲ـ رئیس مؤسسه نامه ¬های متضمن امر مهم که اطلاع مقام¬های قضایی یا امنیتی از آن ضروری است را با قید فوریت و به منظور اقدام مقتضی برای مراجع قضایی یا امنیتی مربوط ارسال می کند و یا جهت اقدام نسبت به این نامه¬ها هماهنگی لازم را با این مراجع به عمل می¬آورد.

ماده۲۲۸ـ نامه های متضمن مطالب خلاف عفت عمومی یا اخلاق حسنه، الفاظ رکیک، مستهجن و همچنین عبارات متضمن عناوین مجرمانه از قبیل تهدید، توهین یا افترا و یا موجب هتک حرمت اشخاص، عرض حال های ناموجه و مکرر درباره موضوع¬هایی که از پیش مورد رسیدگی قرار گرفته و تهیه و ارسال آن ها صرفاً به منظور مزاحمت باشد، به دستور رئیس مؤسسه توقیف و از ارسال آن ها خودداری می شود و نویسنده نامه حسب مورد تحت پیگرد انضباطی یا قضایی قرار می گیرد.

ماده۲۲۹ـ متن نامه زندانیان باید با خط خوانا و قابل فهم و به زبان فارسی نوشته شود و مفاد آن به اوضاع و احوال خانوادگی و شخصی و جریان پرونده مربوط به نویسنده نامه مرتبط باشد.

ماده۲۳۰ـ نامه های به زبان غیر فارسی اتباع خارجی به طریق مقتضی ترجمه و در صورت بلامانع بودن ارسال آن به مقصد، در این خصوص اقدام می شود. ترجمه این نامه¬ها تحت مدیریت مدیرکل زندان های استان انجام و یک نسخه از تصویر نامه به همراه متن ترجمه شده آن در پرونده مربوط نگهداری می شود.

ماده۲۳۱ـ نامه ¬های زندانیان تبعه بیگانه خطاب به نماینده سیاسی و کنسولی دولت خود یا حافظ منافع آن از طریق وزارت امور خارجه مطابق مواد قبلی و از طریق اداره کل زندان های استان ارسال می شود.

ماده۲۳۲ـ مرسوله هایی که توسط پست برای زندانیان ارسال می شود، به وسیله مأموران مجرب و مورد وثوق مؤسسه تحویل گرفته و در مکانی مجهز به دوربین، بازدید و در صورت عدم ممنوعیت به زندانی تحویل می شود. چنانچه مرسوله از اشیایی باشد که نگهداری آن جرم محسوب می شود، مرسوله ارسالی توقیف و مراتب به مرجع قضایی صلاحیت دار گزارش می شود و چنانچه نگهداری آن جرم نیست، ولی نگهداری آن ها در داخل مؤسسه ممنوع باشد، نزد فرستنده عودت می شود و یا جزء اموال زندانی محسوب و تا زمان آزادی وی نگهداری می شود.

بخش چهارم ـ اجرای حکم

فصل اول ـ نحوه اجرای مجازات

ماده۲۳۳ـ در اجرای ماده ۵۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری، قاضی اجرا باید نوع جرم یا جرایم ارتکابی، میزان محکومیت حبس و سایر مجازات¬ها، نوع و ارزش مال موضوع محکومیت مالی یا رد مال ناشی از جرم، میزان دقیق مبلغ دیه، دستور صریح مبنی بر بازداشت محکوم مالی، دستور صریح مبنی بر تبدیل جزای نقدی به حبس و مدت بازداشت بدل از جزای نقدی، میزان مجازات قابل اجرا در صورت تعدد مجازاتها، ایام بازداشت قبلی، و تاریخ آزادی را به طور دقیق به مؤسسه اعلام کند. چنانچه رئیس مؤسسه به هر طریقی از مواردی مانند عدم احتساب ایام بازداشت قبلی اطلاع حاصل کند، بلافاصله مراتب را به قاضی اجرا اعلام می کند.

ماده۲۳۴ـ به منظور برخورداری متهمان و محکومان از حمایت¬ها و ارفاق های قانونی، مراجع قضایی در برگ بازداشت یا برگ اعلام محکومیت درجه قانونی جرم را درج و تصویر آراء و هر گونه تغییرات در وضعیت قضایی زندانیان را به مؤسسه منعکس می کنند. مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه با تأمین زیرساخت¬های فنی لازم، امکان دسترسی به آراء و تغییرات ایجاد شده در پرونده زندانیان را برای مؤسسه های کیفری فراهم می کند. سازمان نیز با به¬روز رسانی، پشتیبانی و ارتقاء سامانه ثبت اطلاعات زندانیان، خطای انسانی را به حداقل می رساند و امکان گزارش¬گیری لازم جهت اعمال تأسیسات حقوقی و شناسایی زندانیان واجد شرایط بهره مندی از ارفاق های قانونی را به نحو هوشمند فراهم می کند.

ماده۲۳۵ـ چنانچه محکوم¬ پیش از صدور حکم قطعی به جزای نقدی یا شلاق تعزیری به دلیل اتهام یا اتهام های مطرح در همان پرونده بازداشت شده باشد، این مدت بر اساس مواد ۲۷ قانون مجازات اسلامی و ۵۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری محاسبه و از میزان محکومیت وی کسر می شود. در صورت متعدد بودن مجازات ها، روزهای بازداشت قبلی به ترتیب در مورد حبس، شلاق و جزای نقدی محاسبه می شود.

ماده۲۳۶ـ چنانچه در اعلام محکومیت قطعی به مؤسسه، علاوه بر مجازات حبس، محکومیت دیگری مانند رد مال، دیه، جزای نقدی یا شلاق نیز ذکر شده باشد، واحد امور قضایی در اجرای ماده ۲۵۶ این آیین نامه اقدام در صورت عدم وصول دستور صریح قضایی مؤسسه پس از اتمام حبس مکلف به آزاد کردن محکوم است مگر آن که مقام قضایی مربوط دستور صریح بر ادامه بازداشت یا تحویل زندانی به دیگر مراجع را صادر کند.

ماده۲۳۷ـ در اجرای مجازات جزای نقدی، قاضی اجرا مکلف است ترتیبات مقرر در ماده ۵۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری را برای اجرای مجازات اعمال کند و هرگاه اجرای این مجازات به طرق مذکور ممکن نشود، در صورت تبدیل این مجازات به حبس، مراتب را جهت اجرا به مؤسسه اعلام کند. در این صورت هرگاه بازداشت بدل از جزای نقدی توأم با مجازت حبس باشد، بازداشت مذکور از تاریخ اتمام حبس آغاز می شود.

ماده۲۳۸ـ چنانچه زندانی به صورت توأمان دارای دو محکومیت به حبس حدی و تعزیری لازم¬الاجرا باشد، ابتدا حبس حدی اجرا می شود و چنانچه اجرای حبس حدی با مانعی مانند پذیرش اعاده دادرسی مواجه شود و یا به هر علت دیگر اعم از صدور قرار یا حکم برائت، اجرای آن منتفی شود، از تاریخ ابلاغ محکومیت لازم الاجرای تعزیری به زندان، اجرای حبس تعزیری آغاز می شود. در صورت رفع مانع موقت، اجرای حبس تعزیری متوقف و حبس حدی اجرا می شود.

تبصره ـ موضوع فوق در خصوص محکومیت های تعزیری متعدد (که قابل ادغام نباشد) نیز قابل تسری است؛ لیکن در صورت رفع مانع موقت حبس تعزیری اول، موجبی برای توقف محکومیت تعزیری در حال اجرا، نمی باشد.

ماده۲۳۹ـ در صورت اعلام محکومیت های کیفری متعدد، رئیس مؤسسه ضمن اعلام به قاضی اجرا، محکومیت های حبس را به ترتیب تاریخ ابلاغ اجرا می کند و تا پیش از اجرای کامل حکم اولیه، محکومیت بعدی قابل اجرا نیست. چنانچه در اجرای قانون محکومیت های متعدد تجمیع شود، مطابق همان حکم اقدام می شود. روزهای بازداشت قبلی مربوط به هر قرار تأمین کیفری فقط در محکومیت ناظر به همان پرونده لحاظ می شود.

ماده۲۴۰ـ هرگاه متهم با صدور قرار تأمین کیفری در بازداشت باشد و به موجب حکم غیر قطعی به حبس، شلاق تعزیری و یا جزای نقدی محکوم شود، مقام قضایی که پرونده تحت نظر اوست باید با احتساب روزهای بازداشت قبلی مراتب را به بازداشتگاه اعلام کند تا وی بیش از میزان محکومیت در بازداشت نماند. در هر حال با اتمام یا استهلاک مجازات مذکور، رئیس مؤسسه مکلف است چنانچه فرد به اتهام دیگری در بازداشت نباشد، فوری نسبت به آزادی وی اقدام و نتیجه را به مقام قضایی مربوط اعلام ¬ کند. در خصوص دیگر محکومیت های غیر قطعی به مجازات¬های حد، قصاص، دیه، تبعید، اقامت اجباری و طرد از کشور و همچنین محکومیت به رد مال ناشی از جرم که با ادامه بازداشت مستهلک نمی شود، در صورتی که متهم همچنان به لحاظ قرار تأمین کیفری در بازداشت باشد، در بازداشت باقی می¬ماند و مسؤول واحد امور قضایی مؤسسه طبق ماده ۲۴۵ این آیین نـامه اقدام می کند.

تبصره ـ چنانچه مقام قضایی که پرونده متهم تحت نظر اوست، حکم غیر قطعی متهم را به مؤسسه، اعلام ننماید و دسترسی به این حکم از طریق سامانه مدیریت پرونده قضایی دادگستری نیز برای رئیس مؤسسه امکان پذیر نباشد، رئیس مؤسسه مکلف است پس از اطلاع، در اسرع وقت در این خصوص از مرجع قضایی مربوط استعلام نموده و نسبت به اعمال مقررات این ماده اقدام نماید.

ماده۲۴۱ـ چنانچه محکوم در اجرای ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب ۱۳۹۴ در مؤسسه باشد و محکومیت جدید وی شامل حبس یا جزای نقدی که قابلیت اجرا دارد به مؤسسه ابلاغ شود، از زمان ابلاغ ابتدا محکومیت حبس و جزای نقدی بدل از حبس اجرا می شود و پس از پایان این محکومیت، زندانی بابت رد مال یا اجرای محکومیت مالی در حبس باقی می¬ ماند.

ماده۲۴۲ـ از نظر احتساب مواعد قانونی، سال دوازده ماه، ماه سی روز و هفته هفت روز و هر روز بیست و چهار ساعت است لیکن هر یک از روزهای ورود و آزادی محکوم، یک روز حبس کامل محسوب می شود.

ماده۲۴۳ـ مسؤول واحد امور قضایی مؤسسه در پایان هر ماه اسامی زندانیانی را که تحت قرار تأمین کیفری و یا تنها به علت محکومیت مالی به طور غیر متعارف و برای مدت طولانی در مؤسسه به سر می برند را در سامانه برخط مربوط به وضعیت زندانیان بارگذاری می کند و ضمن اعلام مراتب به قاضی اجرا، به منظور ارائه مساعدت لازم به زندانی و جلب رضایت شاکی یا محکومٌ¬له، از طریق مددکاران قضایی و اجتماعی پیگیری لازم را حسب مورد برای معرفی آنان به تشکل های مردم¬نهاد، مراکز صلح و سازش و خیرین به عمل می آورد. همچنین مسؤول واحد مذکور در صورت مشاهده هرگونه حکم یا قرار نامتناسب منجر به بازداشت غیر ضروری و یا هر گونه دستور قضایی مغایر با سیاست های مصوب شورای مرکزی طبقه بندی و یا مصوبات شورای طبقه بندی مؤسسه، مراتب را فوراً از طریق سلسله مراتب اداری به قاضی اجرا و معاونت قضایی سازمان منعکس می کند.

فصل دوم ـ انتقال، جابه¬ جایی، اعزام و بدرقه زندانی

ماده۲۴۴ـ در صورتی که محل اقامت محکوم خارج از حوزه دادگاه صادرکننده حکم باشد، با اعطای نیابت قضایی از سوی قاضی اجرا و در صورت تعدد پرونده با اعطای نیابت قضایی جداگانه برای هر پرونده یا یک نیابت که کلیه محکومیت ها ذکر شده باشد، محکوم برای تحمل حبس یا ادامه آن به مؤسسه محل اقامت خود منتقل می شود مگر آن¬که این امر موجب مفسده باشد که در این صورت با تشخیص قاضی صادرکننده رأی قطعی و اطلاع قاضی اجرا، به نزدیک¬ترین مؤسسه به محل اقامت خود منتقل می شود. چنانچه رئیس مؤسسه نیز پس از بررسی و صحت سنجی ادعای زندانی تشخیص دهد که محل اقامت او خارج از حوزه دادگاه صادرکننده حکم است، پس از اطلاع رسانی به مؤسسه مقصد، درخواست انتقال را نزد قاضی اجرا ارسال می کند تا مطابق مقررات اقدام شود. هرگاه مقام قضایی مقصد یا رئیس مؤسسه مقصد، محل اقامت زندانی را حوزه قضایی دیگری تشخیص دهد، ملزم به پذیرش زندانی و انجام فرایند انتقال مجدد وی است.

تبصره ـ چنانچه محکومِ متقاضی انتقال، در مرخصی باشد، ضرورتی به انتقال تحت¬الحفظ نیست و صدور نیابت قضایی و ارسال تصویر اوراق پرونده زندانی به محل اجرای حکم و مؤسسه مقصد از طریق سامانه کفایت می کند. در این حالت مؤسسه مقصد باید وصول سوابق و پذیرش محکوم را به مؤسسه مبدأ گزارش کند.

ماده۲۴۵ـ مقام قضایی یا رئیس مؤسسه نمی¬تواند به دلیل نبود ظرفیت، از پذیرش زندانی در محل اقامتش امتناع کند. چنانچه ظرفیت نگهداری مؤسسه بیش از حد اضطرار باشد و یا در موارد اضطراری نظیر زلزله، آتش سوزی، ابتلای زندانی به بیماری¬ واگیردار و حاد که پذیرش زندانی در آن مؤسسه، مفسده داشته باشد، با تشخیص رئیس مؤسسه و با تأیید دادگاه صادر کننده حکم، زندانی در نزدیک¬ترین مؤسسه به محل اقامتش نگهداری می شود.

ماده۲۴۶ـ در اجرای ماده ۵۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری، با انتقال محکوم به حبس به مؤسسه مستقر در حوزه قضایی دیگر، تمامی اختیارات قاضی اجرا به شرح مقرر در ماده ۴۸۹ قانون یادشده و دیگر مقررات مربوط، بر عهده قاضی اجرای محل اجرای حکم است.

ماده۲۴۷ـ اعزام، بدرقه و نقل و انتقال متهمان یا محکومان به مراجع قضایی، مراکز درمانی، تربیتی، آموزشی و دیگر مراجع ذی ربط و مرخصی ¬ های تحت ¬ الحفظ در صورت امکان در داخل حوزه¬های قضایی شهرستان محل استقرار مؤسسه بر عهده یگان حفاظت آن مؤسسه است و در خارج از حوزه قضایی تا تأمین نیروهای مورد نیاز و استقرار کامل یگان یادشده، با هماهنگی سازمان، توسط نیروهای انتظامی صورت می گیرد. فرمانده نیروی انتظامی استان و فرمانده ناحیه انتظامی شهرستان و دیگر ضابطان مربوط باید در خصوص اعزام و بدرقه و انتقال به موقع زندانیان با مسؤولان مؤسسه هماهنگی لازم را داشته باشند.

تبصره ـ اعزام زندانیان دارای حالت خطرناک و مرتکبان جرایم مهم از قبیل جرایم علیه امنیت کشور، مرتکبان جرایمی که مجازات قانونی آن سلب حیات، قطع عضو، حبس تعزیری درجه یک یا حبس ابد حدی است و مرتکبان سرقت های مسلحانه یا مقرون به آزار، آدم¬ربایی، قاچاق عمده مواد مخدر که از اهمیت و حساسیت ویژه ای برخوردار است با رعایت ملاحظات امنیتی و با همکاری نیروی انتظامی و دیگر ضابطان انجام می شود.

ماده۲۴۸ـ در صورت اعزام یا انتقال زندانی به خارج از حوزه قضایی، دستور مذکور نزد مرجع انتظامی یا دیگر ضابطان مربوط و رونوشت آن نیز برای مؤسسه ارسال می شود تا مبادرت به اعزام، بدرقه و انتقال زندانی کنند. هزینه انتقال توسط دادگستری مبدأ پرداخت می شود. انتقال و اعزام زندانیان بین دو حوزه قضایی توسط مأموران نیروی انتظامی انجام می شود. اعزام و بدرقه زندانی زن در داخل حوزه یا خارج از آن باید با همراهی حداقل یک مأمور زن انجام شود.

ماده۲۴۹ـ رئیس سازمان و فرمانده نیروی انتظامی توافق¬ها و هماهنگی¬های لازم را برای اعزام و بدرقه به موقع زندانیان به عمل خواهند آورد و هر یک نماینده¬ای با اختیارات تام¬ را برای هماهنگی در این امور و دیگر امور مشترک مانند تشخیص هویت و انگشت¬نگاری تعیین خواهند کرد.

ماده۲۵۰ـ رئیس مؤسسه هر گونه انتقال یا اعزام زندانی به مؤسسه یا حوزه¬های قضایی دیگر و نیز بازگشت وی را بلافاصله و حسب مورد به قاضی اجرا یا مرجع قضایی مربوط اطلاع می دهد. مرجع قضایی احضارکننده پس از رفع نیاز باید زندانی را به مؤسسه عودت نماید و در غیر این صورت مراتب از طریق مؤسسه به مرجع بازداشت کننده اعلام می شود.

تبصره ـ احضار و اعزام زندانیان جرایم مستوجب سلب حیات، حبس تعزیری درجه یک یا حبس ابد حدی، جرایم امنیتی، جرایم اقتصادی، آدم‏ربایی، سرقت¬های مسلحانه، قاچاق عمده مواد مخدر و روان-گردان و اسیدپاشی از سوی مراجع قضایی، منوط به هماهنگی با دادستان یا مرجع قضایی بازداشت¬کننده است.

ماده۲۵۱ـ در راستای افزایش ضریب امنیتی و جلوگیری از فرار زندانی حین اعزام و انتقال وی به خارج از مؤسسه، اقدام¬ها و تدابیر حفاظتی لازم حسب مورد توسط مأموران اعزام و بدرقه یگان حفاظت مؤسسه یا دیگر ضابطین انجام می گیرد. استفاده از پابند در حین اعزام یا انتقال به بیرون از مؤسسه ممنوع است مگر در مواقع ضروری و یا برای متهمان و زندانیان مربوط به جرایم خشن به تشخیص توأمان رئیس یا معاون مؤسسه و فرمانده یگان حفاظت. مراتب جهت نظارت و ارائه ارشادات لازم در پایان هر ماه به نظر قاضی اجرا (ناظر زندان) می رسد.

ماده۲۵۲ـ در مواقع حضور زندانی نزد مرجع قضایی یا دیگر مراجع، مأمور اعزام و بدرقه نیز حضور خواهد داشت مگر آن¬که مقام قضایی دستور دیگری در این خصوص صادر کند. همچنین باز کردن دستبند زندانی به دستور مقام قضایی است و در صورتی که دستور خروج مأمور از اتاق صادر شود مراتب در صورت جلسه درج می شود.

ماده۲۵۳ـ انتقال و اعزام زندانی توسط مأمور بدرقه به محلی غیر از محل مندرج در برگ اعزام مؤسسه، ممنوع است و حسب مورد مطابق قوانین و مقررات حاکم می¬ تواند به پیگرد کیفری، انضباطی یا انتظامی مأمور مراقب منجر شود.

ماده۲۵۴ـ سازمان و مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه در جهت بهره¬مندی از ظرفیت¬های قانونی در برقراری ارتباط از طریق ویدئوکنفرانس، با رعایت مقررات مربوط به دادرسی الکترونیکی هماهنگی و همکاری لازم را به عمل می¬آورند. مدیران کل زندان ها، مؤسسه های مجهز به امکانات ویدئوکنفرانس را به رئیس کل دادگستری اعلام می¬کنند. مقام¬های قضایی در مواردی که حضور زندانی ضرورت ندارد، نسبت به تحقیق یا اخذ دفاعیات و اظهارات زندانی از طریق ویدئوکنفرانس مطابق ضوابط مربوط اقدام می کنند. در این موارد صورت¬جلسه پس از درج امضا و اثر انگشت از سوی زندانی، توسط مؤسسه تأیید و برای مقام قضایی مربوط ارسال می شود.

فصل سوم ـ آزادی زندانی

ماده۲۵۵ـ نامه آزادی زندانی باید از سوی مرجع قضایی ¬صلاحیت دار صادر شود و متضمن مشخصات کامل زندانی، شماره و تاریخ قرار بازداشت و برگ اعلام محکومیت، مشخصات دادنامه قطعی و امضاء و مهر مقام مؤسسه ارسال شود. با وصول این نامه، مؤسسه باید بدون فاصله زمانی نسبت به انجام مراحل اداری از جمله تصفیه حساب زندانی با بخش¬های مختلف اقدام و وی را در موعد مقرر آزاد کند مگر آن¬که موجب قانونی دیگری برای نگه¬داشتن فرد وجود داشته باشد. زندانی تا حد امکان باید پیش از غروب آفتاب آزاد شود.

تبصره ـ چنانچه در هنگام آزادی، زندانی بنابر دلایلی مانند مرخصی، بستری در مرکز درمانی خارج از مؤسسه یا تحویل سایر مراجع بوده و در مؤسسه حضور نداشته باشد، مؤسسه مکلف به آزاد نمودن وی در سامانه بوده و مراتب به مرجع مربوط اعلام می شود .

ماده۲۵۶ـ واحد امور قضایی مؤسسه ده روز پیش از پایان مدت محکومیت زندانی، پرونده را به دقت بررسی و در صورت نیاز، با استعلام از مرجع قضایی مربوط، مراتب را تا حصول نتیجه پیگیری می کند تا محکوم بیش از میزان محکومیت در بازداشت نماند. برگ آزادی زندانی توسط رئیس مؤسسه یا مسؤول واجد صلاحیت در واحد امور قضایی امضا می شود.

ماده۲۵۷ـ در خصوص زندانی دارای تابعیت خارجی که به اخراج از کشور محکوم شده است و همچنین در مورد کسانی که به تبعید یا اقامت اجباری در محل یا محل¬های معین محکوم شده اند، قاضی اجرا ضمن اعلام محکومیت، دستور قضایی لازم را به صراحت صادر می کند و ذکر عبارات کلی نظیر «تبعید» یا «طرد از کشور» در دستور قضایی، تکلیفی را متوجه مؤسسه نمی کند. مؤسسه باید حداقل ده روز پیش از پایان مدت حبس، مراتب را به مرجع قضایی مربوط اعلام کند. نیروی انتظامی مکلف است مطابق دستور مرجع قضایی، محکوم را تحویل گرفته و بدرقه کند. مقام قضایی رونوشتی از دستور خود را نزد مؤسسه ارسال می کند. چنانچه ضابطان دادگستری در موعد مقرر جهت تحویل محکوم مراجعه نکنند، مؤسسه بلافاصله موضوع را حسب مورد به قاضی اجرا یا قاضی کشیک اعلام و مطابق دستور قضایی اقدام می کند. در هر صورت ادامه بازداشت فرد بدون دستور مقام قضایی ممنوع است و زندانی باید آزاد شود.

ماده۲۵۸ـ مراتب آزادی زندانی با درج ساعت و تاریخ آن باید با امضای رئیس مؤسسه حداکثر ظرف چهل و هشت ساعت حسب مورد نزد قاضی اجرا یا مرجع قضایی بازداشت ¬کننده ارسال شود.

ماده۲۵۹ـ مؤسسه مکلف است هنگام آزادی زندانی تمام وسایل، لوازم شخصی، اشیای قیمتی، اسناد مالی و غیر مالی وی را با اخذ رسید یا صورت¬جلسه تحویل دهد. زندانی نیز مکلف است وسایل و لوازم متعلق به مؤسسه را مسترد کند.

ماده۲۶۰ـ رئیس مؤسسه در صورت عدم دسترسی به زندانی، اموال به جا مانده از وی را با اخذ رسید به بستگان وی تحویل می دهد و در صورت عدم امکان تحویل، مراتب را جهت تعیین تکلیف به دادستان اعلام می کند.

بخش پنجم ـ کانون ¬های اصلاح و تربیت

ماده ۲۶۱ـ در اجرای مواد ۵۲۵ و ۵۲۸ قانون آیین دادرسی کیفری و به منظور اصلاح، تربیت، آماده سازی جهت بازگشت به جامعه، جامعه ¬ پذیری، رشد فردی، توانمندسازی و حمایت از افرادی که در زمان ارتکاب جرم کمتر از هجده سال تمام شمسی داشته و مطابق قانون و بر اساس تصمیم، قرار یا حکم مقام قضایی باید به کانون اصلاح و تربیت سپرده شوند، در مراکز استان ¬ ها و به تناسب نیاز و ضرورت در دیگر مناطق کشور، کانون اصلاح و تربیت به پیشنهاد رئیس سازمان و با تشخیص رئیس قوه قضاییه تشکیل می شود.

ماده۲۶۲ـ علاوه بر رعایت اصول مذکور در ماده ۲ این آیین نـامه، به ویژه اصل عدم تبعیض، رعایت اصل مصالح و منافع عالی و اصل بقاء و رشد افراد کمتر از هجده سال تمام شمسی در تمام تصمیمات و اقدام های مربوط به آن ها در سازمان و کانون الزامی است. کانون نیز مکلف است در راستای اصل مشارکت، ضمن توجه به دیدگاه¬های مددجویان، زمینه مشارکت آن ها را در تصمیمات و برنامه های مرتبط فراهم کند.

تبصره ـ در اجرای اصل رعایت مصالح و منافع عالی، تمام تصمیمات و اقدامات تنبیهی و محدود کننده باید قابلیت بازبینی و تعدیل داشته باشد.

ماده۲۶۳ـ کانون از دو قسمت دختران و پسران تشکیل می شود و هر قسمت شامل بخش پذیرش و تشخیص و بخش خوابگاه برای اطفال، نوجوانان و جوانان (افراد بالای هجده سال تمام شمسی) است.

ماده۲۶۴ـ در جذب و تأمین نیرو برای کانون، علاوه بر شرایط عمومی استخدام، در نظر گرفتن موارد زیر نیز ضروری است:

الف ـ هوش، سرعت عمل، توان تصمیم ¬ گیری و حل مسأله، مهارت ¬ های ارتباطی؛

ب ـ دارا بودن حداقل سی سال سن و الزاماً متأهل؛

پ ـ دارا بودن حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی؛

ت ـ علاقه به کار با کودک و نوجوان؛

ث ـ برخورداری از توانایی های جسمی و روانی لازم؛

ج ـ ویژگی ¬ های شخصیتی متناسب مانند آستانه تحمل بالا.

ماده۲۶۵ـ کارکنان داوطلب اشتغال در کانون پس از تأیید صلاحیت و موفقیت در گذراندن دوره خدمت آزمایشی زیر نظر مقام مسؤول، حداقل پنج سال به صورت ثابت در کانون به کارگمارده خواهند شد.

ماده۲۶۶ـ تعداد کارکنان کانون متناسب با تعداد مددجویان و به تشخیص سازمان است و تخصص و رشته تحصیلی آنان بر اساس وظایف شغلی¬شان تعیین می شود. استفاده از نیروهای وظیفه در رابطه با امور مددجویان ممنوع است.

ماده۲۶۷ـ با هدف ارتقای دانش و مهارت کارکنان و رفع نیازهای حرفه ¬ ای آنان، سازمان دوره ¬ های آموزشی مناسب از قبیل روان¬شناسی و مهارت¬های ارتباط با کودک و نوجوان، حقوق کودک و نوجوان و مقررات مرتبط را برای کارکنان کانون در ابتدا و ضمن خدمت طراحی و اجرا می کند.

ماده۲۶۸ـ سازمان باید با رویکرد ارتقای کیفیت خدمات به مددجویان، انطباق با استانداردهای ملی و بین المللی، بهبود ساختار، مدیریت و بودجه، نظارت و ارزیابی در کانون های اصلاح وتربیت، برنامه ریزی و اقدام کند.

ماده۲۶۹ـ رئیس کانون با مشارکت خانواده، متخصصان، مقام¬های قضایی و در صورت ضرورت استفاده از ظرفیت تشکل های مردم ¬ نهاد، خیرین، وکلای داوطلب و دیگر اشخاصی که به تشخیص رئیس کانون می توانند در حل و فصل مشکلات و ارتقاء سلامت جسمی و روانی مددجویان مؤثر باشند، زمینه حل و فصل مشکلات مددجو از قبیل امور رفتاری، قضایی، تحصیلی و درمانی و همچنین زمینه اخذ رضایت شاکی و آزادی مددجو را فراهم می کند.

فصل اول ـ طبقه بندی و نگهداری

ماده۲۷۰ـ افرادی که در زمان ارتکاب جرم کمتر از هجده سال تمام شمسی دارند، حتی اگر در زمان رسیدگی و صدور حکم بیش از این میزان سن داشته باشند، با رعایت قوانین و مقررات مربوط، تنها در کانون پذیرش و نگهداری می شوند و به هر حال افراد بالای هجده سال در بخش جوانان کانون نگهداری خواهند شد.

تبصره ـ مددجویان دارای بیش از بیست و سه سال سن، به جز در مواردی که به نگهداری در کانون محکوم شده اند، در هر حال باید حسب مورد به اندرزگاه جوانان در بازداشتگاه یا ندامتگاه عمومی منتقل شوند.

ماده۲۷۱ـ در مواردی که طبق قوانین و مقررات حاکم، نگهداری فرد در کانون مجاز نباشد، رئیس کانون حسب مورد مراتب را کتبی به قاضی صادرکننده قرار یا قاضی اجرا اعلام می کند. در صورت عدم تجدید نظر در تصمیم قضایی، رئیس کانون ضمن اجرای حکم، با قید فوریت و از طریق اداره کل زندان های استان، مراتب را برای پیگیری به رئیس کل دادگستری استان و رئیس سازمان اعلام می کند.

ماده۲۷۲ـ مددجو پس از ورود بدون فاصله زمانی به بخش پذیرش و تشخیص منتقل و برای وی پرونده های لازم تشکیل می شود. انتقال مددجو به خوابگاه با تائید پزشک و موافقت رئیس کانون است و در صورت عدم تائید پزشک، مددجو در همان بخش پذیرش و تشخیص حداکثر به مدت پانزده روز نگهداری می شود و سپس به خوابگاه عمومی منتقل می شود. در مواردی که تنها یک مددجو در بخش تشخیص باشد، حداکثر مدت نگهداری در این بخش پنج روز است . در موارد خاص، نگهداری مددجو در بخش های دیگر با تشخیص پزشک و موافقت رئیس کانون بدون مانع است.

ماده۲۷۳ـ بخش خوابگاه، محل استقرار، استراحت و نگهداری مددجویان است و به چهار قسمت نگهداری کودکان زیر پانزده سال تمام شمسی، نوجوانان دارای سن پانزده تا هجده سال تمام شمسی، جوانان دارای سن بیش از هجده سال تمام شمسی و اتاق های امن تفکیک می شود.

تبصره۱ـ اتاق های امن، به منظور نگهداری مددجو جدا از دیگران در مواقع اضطراری و بروز حالت خطرناک در هر کانون ایجاد می گردد . اتاق امن محلی مناسب و ایمن در کانون با پوشش نرم و فاقد شیشه و اشیای خطرناک و در نزدیک ¬ ترین فاصله با دفتر مسؤول امور خوابگاه ¬ ها است که تحت نظارت مستقیم و مداوم مربیان است.

تبصره۲ـ مددجویان در صورت امکان بر اساس منشاء یا علت اصلی ارتکاب جرم نیز تفکیک و طبقه بندی می شوند.

ماده۲۷۴ـ نگهداری مددجویان در بخش ¬ های مختلف کانون باید به نحوی باشد که افراد دارای سن بیش از هجده سال تمام شمسی، در ساعات هواخوری یا در زمان استفاده از امکانات آموزشی و ورزشی با دیگر گروه های سنی ارتباط نداشته باشند.

ماده۲۷۵ ـ مددجوی دارای سن کمتر از پانزده سال تمام شمسی، پس از پذیرش به خوابگاه منتقل و در مواردی که بخش کودکان فاقد خوابگاه است، در محل جداگانه به نحو ویژه و مطلوب نگهداری می شود.

ماده۲۷۶ـ مددجوی متهم تا زمان صدور حکم قطعی از مددجویان محکوم تفکیک و حسب مورد در بخش مربوط، به نحو جدا نگهداری می شود.

ماده۲۷۷ـ مسؤول واحد امور قضایی طی سه روز اول اقامت مددجو در بخش تشخیص، وی را با حقوق و وظایف خود در کانون بر اساس قوانین، مقررات و آیین نـامه آشنا می کند. حقوق و وظایف مددجویان دارای شرایط خاص مانند افراد کم¬توان، بی ¬ سواد، غیر ایرانی و یا افرادی که به زبانی غیر از زبان رسمی یا محلی تکلم می ¬ کنند، به روش مناسب تفهیم می شود.

ماده۲۷۸ـ در بخش تشخیص از کلیه مددجویان با استفاده از روش¬های نوین و مناسب و شیوه¬های مدرن مانند روش¬های الکترونیک و زیست¬سنجی (بیومتریک) با حفظ کرامت آنان عکس¬برداری و ثبت مشخصات به عمل می¬آید. این اطلاعات فقط در سامانه های سازمان و قوه قضاییه ذخیره و استفاده می شود.

ماده۲۷۹ـ در صورت وجود سابقه یا زمینه بیماری، کانون سوابق پزشکی مددجو را از خانواده یا مراکز پزشکی درخواست می کند. بر اساس تشخیص پزشک کانون، مددجو به ¬ صورت مجزا (ایزوله) در درمانگاه تحت درمان قرار می گیرد و یا با رعایت مقررات این آیین نـامه به مراکز درمانی خارج از کانون منتقل می شود.

ماده۲۸۰ـ مددجو توسط روان ¬ شناس کانون از حیث وضعیت سلامت روان، هوش، ویژگی ¬ های شخصیتی و اختلالات احتمالی مورد مصاحبه، ارزیابی و آزمون قرار می گیرد و نتایج حاصل، در پرونده شخصیت وی ثبت می شود تا در برنامه ریزی و مدیریت رفتار وی لحاظ شود. آزمون ¬ های روان ¬ شناختی مناسب از قبیل آزمون های شخصیتی، سلامت روان، سنجش هوش، رغبت¬ سنجی و ارزیابی خطر، توسط سازمان تهیه و به کانون¬ ها ارائه می شود.

ماده۲۸۱ـ مددکار اجتماعی ظرف بیست و چهار ساعت از ورود مددجو، وی را مورد ارزیابی و مصاحبه قرار می دهد و او را برای سازگاری در شرایط جدید و استفاده از امکانات کانون آماده می ¬ سازد. نتایج ارزیابی در پرونده شخصیت ثبت می شود. در این مدت مددکار اجتماعی ارتباط مددجو با والدین، اولیاء یا سرپرستان قانونی وی را برقرار و اطلاعات لازم از جمله علت دستگیری، نحوه، تاریخ، مکان، زمان ملاقات و نحوه تماس را به آنان ارائه می کند. در صورت عدم حضور مددکار، وظیفه اطلاع رسانی به خانواده بر عهده مسؤول واحد امور قضایی است.

ماده۲۸۲ـ کارشناس اصلاح و تربیت پس از بررسی پرونده شخصیت مددجو و در صورت ضرورت مصاحبه با وی و مشاوره با روان¬شناس و مددکار، برنامه های مناسب آموزشی، تحصیلی، فرهنگی، ورزشی، فنی و حرفه ای و غیره را به رئیس کانون پیشنهاد می دهد.

ماده۲۸۳ـ سازمان در صورت امکان، کانون¬های اصلاح و تربیت را به نحوی طراحی می کند که هر مددجو خوابگاه مستقل با امکانات لازم در اختیار داشته باشد و در هر صورت حداکثر تعداد مددجو در خوابگاه های جمعی بیست نفر است. این تعداد به تشخیص رئیس کانون و در نظر گرفتن شرایط، قابل تغییر است.

ماده۲۸۴ـ مسؤول امور خوابگاه¬ها بر اساس اطلاعات پرونده مددجو و تصمیم¬های شورای طبقه بندی، خوابگاه هر مددجو را تعیین می کند. در خصوص مددجویان ناتوان و با شرایط خاص از قبیل مبتلایان به اختلال های هویت جنسیتی، روانی یا رشدی، شورای طبقه بندی محل اسکان را تعیین می کند.

ماده۲۸۵ـ چنانچه بخشی از مؤسسه به کانون و یا نگهداری برای افراد زیر هجده سال تمام شمسی اختصاص داده شده باشد و یا در موردی که کانون در مجاورت مؤسسه مستقر باشد، علاوه بر رعایت الزام ها و تکالیف مربوط به کانون، شرایط زیر نیز باید رعایت شود:

الف ـ مجزا بودن کامل افراد زیر هجده سال از بزرگسالان با استفاده از روش¬هایی مانند طراحی ساختمان، زمان بندی فعالیت¬ها و بهره¬گیری از مکان¬های مشترک به نحوی که ارتباط کلامی یا دیداری میان آنان امکان پذیر نباشد؛

ب ـ تفکیک برنامه های بازاجتماعی شدن افراد زیر هجده سال از بزرگسالان؛

پ ـ تفکیک کارکنان بخش نگهداری افراد زیر هجده سال از بزرگسالان.

ماده۲۸۶ـ استفاده از سیم¬خاردار، سلاح، برجک و مراقبت نظامی باید محدود و غیر محسوس باشد. حمل، نگهداری و استفاده از سلاح توسط کارکنان در داخل کانون ممنوع است.

فصل دوم ـ مدیریت رفتار و رسیدگی به تخلفات

مبحث اول ـ مدیریت رفتار

ماده۲۸۷ـ به منظور تقویت رفتارهای متعارف اجتماعی مددجویان، رئیس کانون با تهیه و اجرای طرح های مناسب و استاندارد بر مبنای نظام تشویق و پاداش، فرصت ¬ های لازم را برای تصمیم ¬ گیری در امور شخصی، مشارکت و مسؤولیت ¬ پذیری فراهم می¬آورد و جزوه¬ها و راهنمایی¬هایی که مفهوم و چگونگی اجرای برنامه های موضوع این ماده را توضیح می دهد تهیه و در اختیار مددجویان و کارکنان قرار می دهد.

ماده۲۸۸ـ رئیس کانون به منظور کاهش و حذف رفتارهای نامناسب مددجویان، باید از روش ¬ های ارتباط مؤثر مانند مذاکره و حل تعارض استفاده کند.

ماده۲۸۹ـ علاوه بر ایجاد امکان تحصیل رسمی، کانون باید امکان آموزش ¬ های فنی و حرفه ¬ ای و کارآموزی را برای مددجویان فراهم سازد. برنامه های آموزش فنی و حرفه ¬ ای باید مطابق استانداردهای سازمان آموزش فنی و حرفه ای، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و توسط گروه ¬ های آن سازمان اجرا و گواهی نامه های مربوط نیز از سوی این مراجع و بدون ذکر عنوان کانون صادر شود. نوع رشته ¬ های فنی و حرفه ای باید به گونه ای انتخاب شود که در هنگام بازگشت به جامعه کاریابی آنان را با حداقل سرمایه ¬ گذاری و در کوتاه ترین مدت فراهم آورد و تا حد امکان با ویژگی ¬ های شغلی رایج در جامعه متناسب باشد تا مددجو بتواند برای موقعیت های شغلی در جامعه آماده شود.

ماده۲۹۰ـ در مواردی که مددجو در میانه سال تحصیلی از کانون خارج می شود، آموزش و پرورش مکلف به پذیرش دانش ¬ آموز در واحد آموزشی نزدیک محل اقامت وی است و کانون پیگیری لازم را در این خصوص به عمل می آورد.

ماده۲۹۱ـ کارآموزی باید در کارگاه ¬ های آموزشی و حرفه ¬ آموزی کانون و در محیطی ایمن و متناسب با شرایط سنی و جسمی مددجو انجام گیرد. این کارگاه ¬ها با رعایت قوانین و مقررات کار و استانداردهای بهداشت حرفه ¬ ای اداره می شود.

مبحث دوم ـ رسیدگی به تخلفات

ماده۲۹۲ـ در صورت ارتکاب تخلفات مقرر در این آیین نـامه از سوی مددجویان کانون، موضوع در شورای انضباطی مطرح می شود و در صورت لزوم یکی از اقدامات اصلاحی و تربیتی یا تنبیهات انضباطی زیر اعمال می گردد.

الف ـ تذکر؛

ب ـ ارجاع به مشاور؛

پ ـ توبیخ شفاهی؛

ت ـ توبیخ کتبی بدون درج در پرونده؛

ث ـ توبیخ کتبی با درج در پرونده؛

ج ـ الزام به مشارکت در خدمات و نظافت عمومی در کانون؛

چ ـ محدودیت در استفاده از تلویزیون حداکثر به مدت سه روز؛

ح ـ محدودیت در فعالیت ¬ های تفریحی یا ورزشی از قبیل استفاده از سینما، استخر، سالن های ورزشی یا اعزام به اردو حداکثر سه نوبت؛

خ ـ محدودیت در ملاقات خصوصی و حضوری حداکثر به مدت یک هفته؛

د ـ محدودیت در تماس تلفنی حداکثر تا یک هفته؛

ذ ـ تعویق اعطای مرخصی حداکثر تا یک ماه؛

ر ـ عدم پیشنهاد عفو یا آزادی مشروط حداکثر تا دو ماه؛

ز ـ در صورت شمول ماده ۵۲۷ قانون آیین دادرسی کیفری، پیشنهاد به دادگاه اطفال و نوجوانان برای جابه ¬ جایی محل نگهداری در همان قسمت کانون؛

ماده۲۹۳ـ در صورتی که هر یک از رفتارهای مددجو علاوه بر تخلف انضباطی دارای وصف کیفری باشد، ضمن تصمیم ¬ گیری در خصوص اقدام انضباطی، مراتب توسط رئیس کانون به قاضی اجرا، به منظور اتخاذ تصمیم اعلام می شود.

ماده۲۹۴ـ در صورت ارتکاب تخلف در روزهای تعطیل و عدم دسترسی به قاضی اجرا، رئیس کانون تدبیر لازم را اتخاذ می کند.

ماده۲۹۵ـ استفاده از پابند در مورد افراد زیر هجده سال تمام شمسی ممنوع است. دیگر وسایل مشابه به شرح مقرر در این آیین نـامه به منظور جلوگیری از فرار یا محافظت از مددجو یا دیگران، در صورت ضرورت باید به صورت محدود و با رعایت کرامت مددجو مورد استفاده قرار گیرد و باعث خواری و تحقیر او نشود. کارکنان کانون باید برای کنترل مددجویان و به¬کارگیری ابزارهای محدودکننده، آموزش-های لازم را دیده باشند و رئیس کانون باید از کم خطر بودن این ابزارها و مهارت کارکنان در استفاده از آن ها اطمینان حاصل کند.

فصل سوم ـ برنامه های بازاجتماعی

مبحث اول ـ بهداشت، درمان و سلامت روان

ماده۲۹۶ـ واحد بهداشت و درمان باید با ارزیابی و معاینه دوره ¬ ای سلامت، نیازهای بالقوه و بالفعل بهداشتی و درمانی مددجویان را مشخص و فرایند رشد آنان را پایش کند و در صورت تشخیص هر گونه بیماری جسمی یا روانی، سوء مصرف مواد یا دیگر وضعیت هایی که ممکن است مانع پذیرش مددجو در جامعه شود یا آن را به تاخیر اندازد، برای درمان آن اقدام کند.

ماده۲۹۷ـ چنانچه از نظر پزشک کانون، اقدام های تشخیصی و درمانی در واحد بهداشت و درمان امکان پذیر نباشد، مددجو به مرکز مناسب خارج از کانون منتقل می شود. در این صورت پزشک کانون مکلف است مراتب را به رئیس بخش گزارش کند و رئیس بخش نیز موظف به پیگیری موضوع از زمان اعزام تا بازگشت مددجو است. ترتیب و چگونگی اعزام، اعلام موضوع به مقام قضایی، اخذ و ارائه مجوزها و مراقبت از مددجو در دوره انتقال بر عهده رئیس کانون است.

تبصره ـ در موارد فوریت، به درخواست پزشک و دستور رئیس کانون یا جانشین وی، مددجو بلافاصله به مراکز خارج از کانون اعزام و مراتب به مراجع قضایی مربوط منعکس می شود.

ماده۲۹۸ـ والدین، اولیاء یا سرپرست قانونی و یا هر فرد تعیین شده توسط مددجو حق دارد به شیوه مطمئن و در هر زمان از سلامت مددجو مطلع شود و رئیس کانون موارد بیماری، انتقال، بستری در مراکز درمانی یا هر گونه تغییری در وضعیت مددجو را حداکثر ظرف دوازده ساعت به افراد مذکور اطلاع می دهد.

ماده۲۹۹ـ مددجوی بی سواد، کم ¬توان، مبتلا به اختلال¬ های شناختی یا مشکلات یادگیری باید از آموزش های ویژه و متناسب برخوردار باشد.

ماده۳۰۰ـ واحد بهداشت و درمان با بهره¬گیری از خدمات تخصصی روان ¬ شناسی و روان ¬ پزشکی ارزیابی اولیه و نظام یافته، تشخیص و درمان مسائل مربوط به سلامت روان و ثبت تغییرات رفتاری مددجویان را در مدت اقامت آنان بر عهده دارد و موظف است مددجو را پس از ترخیص و از طریق مرکز مراقبت¬ به مراکز خدمات اجتماعی خارج از مؤسسه یا دیگر مراکز درمانی مرتبط ارجاع ¬دهد و ادامه درمان را پیگیری کند.

ماده ۳۰۱ـ در مواردی که درمان مددجوی مبتلا به اختلال شدید روانی در خارج از کانون امکان پذیر باشد، در صورت لزوم و پس از گزارش روان¬شناس یا روان¬پزشک به بخش ¬ های درمانی خارج از کانون منتقل می شود.

ماده۳۰۲ـ گزارش¬های متضمن رفتارهای پرخاش¬گرانه، خودزنی، اقدام یا تهدید به خودکشی بلافاصله توسط روان شناس یا روان¬پزشک کانون بررسی می شود و اقدام و مداخله لازم به عمل می¬آید و نتیجه ضمن ثبت در سامانه الکترونیکی سلامت، به مدیرکل زندان های استان اعلام می شود. مدیر کل زندان های استان به صورت فصلی گزارش تحلیلی اقدام های موضوع این ماده را به معاونت سلامت و اصلاح و تربیت سازمان اعلام می کند.

ماده۳۰۳ـ مدیر کانون امکان برقراری جلسات مشاوره فردی، گروهی، خانوادگی، گروه¬درمانی و هر نوع مداخله مورد نیاز روان¬شناسان مجرب را با رویکرد حمایتی و هدایتی و برای حل تعارض های فردی و خانوادگی فراهم می آورد.

ماده۳۰۴ـ مدیر کانون گزارش ¬ های روان¬شناسی و روان¬پزشکی واحد بهداشت و درمان را که ممکن است در فرایند تصمیم گیری قضایی مددجویان مؤثر باشد، برای مرجع قضایی مربوط ارسال می کند.

ماده۳۰۵ـ مدیر کانون و مسؤول واحد امور قضایی مکلفند در راستای اجرای ماده ۹۰ قانون مجازات اسلامی از تمام ظرفیت¬های قانونی برای تقلیل مدت نگهداری مددجو در کانون و یا خروج او از کانون و همچنین برخورداری مددجو از دیگر ارفاق آیین نامه اجرایی قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی...